Projekt "Bezpieczna i przyjazna szkoła"

Pomagając innym, pomagasz sobie

1. Ogólnie o projekcie

Projekt gimnazjalny Pomagając innym, pomagasz sobie był realizowany w ramach rządowego programu profilaktycznego Bezpieczna i przyjazna szkoła finansowanego z dotacji celowej i współfinansowanego przez samorząd gminy Tarczyn. Szkoła przystąpiła do programu, tworząc własny, autorski ambitny, projekt obejmujący różnorodne działania dotyczące rozwijania postawy aktywności i twórczego działania wśród dzieci i młodzieży uzdolnionej, który zyskał akceptację Mazowieckiego Wojewódzkiego Zespołu Koordynującego (w skład którego wchodzili przedstawiciele Kuratorium) powołanego przez Wojewodę Mazowieckiego i zaowocował przyznaniem funduszy na realizację zajęć inspirujących młodych do twórczych postaw, wyrażania swoich uczuć i przemyśleń w formach artystycznych.

Dotacja została udzielona dzięki gwarancji samorządu Gminy Tarczyn do własnego wkładu finansowego w wysokości 20 % kosztów realizacji zadania. Warto dodać, że w II połowie 2016 roku dotację otrzymało 16 jednostek samorządu terytorialnego (13 gmin i 3 powiaty) dla 16 wskazanych szkół na ogólną kwotę 205.904 zł. Gmina Tarczyn jest jednym z tych beneficjentów, największym obok Mińska Mazowieckiego, szkół: np. z Jaktorowa, Radomia, Pionek, Dębego czy Jasieńca. Publiczne Gimnazjum im. W. Górskiego w Pamiątce zyskało na swoje działania 34 880 złotych.

      Projekt przeprowadzono dla gimnazjalistów w Zespole Szkół w Pamiątce od połowy września do 20 grudnia 2016 roku. W jego ramach realizowane było pięć działań: warsztaty pedagogiczne diagnozujące problemy społeczne i rówieśnicze w środowisku oraz wyłaniające liderów gimnazjum, warsztaty teatralne, filmowe i fotograficzne oraz zajęcia literacko – edytorskie dla grupy 63 gimnazjalistów.

Wśród działań profilaktycznych znalazł się również survivalowy wyjazd integracyjny dla uczestników warsztatów, promujący zdrowe spędzanie czasu wolnego opartego na metodach team buildingu, które mogą ustrzec młodzież przed problemami społecznymi, emocjonalnymi i uzależnieniami. Zajęcia prowadzili: pedagog z Centrum Pedagogiki Praktycznej Michał Przybyłowicz, Adam Łoniewski – aktor, reżyser teatralny i pedagog, Michał Magdziarek – fotograf, grafik komputerowy i fotoreporter oraz Mariusz Kozubek – aktor, i reżyser filmowy – wszyscy pracujący w Wychowalni Artystycznej Ładne Kwiatki. Koordynatorem projektu była dyrektor Iwona Niegowska a opiekunami grup projektowych: pedagog Marta Gaszczyńska – Płuciennik oraz nauczycielki języka polskiego Justyna Kołacińska i Hanna Wołkiewicz.

Efekty pracy młodzieży to: wystawa fotograficzna, pokaz filmu Uzależnienie, przedstawienie teatralne Cienie, folder informacyjny oraz materiały publicystyczne do gazet i umieszczenia na stronach internetowych czy na Facebooku.

Większość działań przeprowadzono na terenie szkoły, ale finał projektu odbył się w Gminnym Ośrodku Kultury w Tarczynie i przy wsparciu jego pracowników. Dzięki temu mogliśmy zaprosić na wystawę i pokazy licznych gości: władze samorządowe gminy i powiatu, przedstawicieli różnych instytucji, młodzież
z sąsiednich szkół i rodziny naszych uczniów, by zapoznali się z efektami prowadzonych działań oraz inaczej spojrzeli na młodych – przez pryzmat obrazów artystycznych, w których wyrazili oni swoje poglądy, przemyślenia i odczucia.

(Zobacz też FILM i ZDJĘCIA z "Team Building", ZDJĘCIA Z WARSZTATÓW)

1. Warsztaty diagnostyczne

Warsztaty diagnostyczne 14 września 2016 r. mające na celu wyłonienie liderów młodzieżowych przeprowadził. z wszystkimi uczniami naszego gimnazjum przedstawiciel Centrum Pedagogiki Praktycznej pan Michał Przybyłowicz. Pierwsza część zajęć poświęcona była na pracę grupową, w czasie której młodzież, współpracując między sobą, miała odpowiedzieć na postawione na wstępie pytania
o problemy, z którymi się styka w środowisku i możliwe sposoby ich eliminowania. Już od początku widoczne były inklinacje niektórych uczniów w kierunku organizowania sprawnej pracy zespołu i dążenia do osiągnięcia celu. Obserwowane były: sposób myślenia, analizowania, zbierania informacji oraz ich przetwarzania.
W zajęciach diagnostycznych uczestniczyli opiekunowie grup. Koordynowała wszystkie zabiegi pani pedagog Marta Gaszczyńska – Płuciennik . Druga część zajęć przewidziana była na testy, głównie na podstawie kart Nelsona. Tak zwane testy kolorowe określające temperament uczniów wzbudziły duże zainteresowanie. Gimnazjalistów zafascynowała możliwość określania swojej osobowości i działań przez pryzmat barw: złotej, zielonej, pomarańczowej i niebieskiej, tym bardziej,
iż mogli też poznać kolory swych nauczycieli. Znajomość preferencji różnych kolorów okazuje się istotnym czynnikiem w planowaniu, realizacji działań i osiągnięciu sukcesu.

Ostatecznie liderzy gimnazjum to pięknie przenikająca się mieszanka kolorów: od przywódczych złotych i ambitnych, choć zbuntowanych, pomarańczowych poprzez wspierających wszystkich niebieskich na kreatywnych i pomysłowych zielonych kończąc. Z grupy liderów utworzono, zgodnie z zainteresowaniami uczniów, trzy podgrupy warsztatowe: teatralną, filmową i fotograficzną. Dodatkowo wyłoniono
z każdej z nich osoby zainteresowane pracami literacko – edytorskimi. Na kolejnym spotkaniu z panem Przybyłowiczem postawiły sobie one zasadnicze pytania: jakie problemy dostrzegają w środowisku, co ich boli, przeraża, stresuje, w jaki sposób można temu przeciwdziałać. Uczniowie zdecydowali, co i w jaki sposób chcieliby pokazać w swoich pracach filmowych, na scenie teatralnej i w wykonanych fotografiach.

1. Warsztaty tematyczne odbyły się dla wyłonionych grup artystycznych w dniach
   10 – 12 października 2016r. Grupy pracowały ze specjalistami – w składzie około 21 osób każda – pod opieką szkolnych koordynatorów.

Warsztaty teatralne prowadził aktor i reżyser teatralny Adam Łoniewski. Grupa podjęła się pokazania na scenie problemów wyobcowania i odrzucenia jednostki oraz agresji rówieśniczej przy jednoczesnym braku zrozumienia ze strony dorosłych: rodziców i nauczycieli, co doprowadziło wykreowaną przez uczestników bohaterkę spektaklu do załamania i uzależnienia. Na szczęście przyszły pomoc i opamiętanie. Przez trzy ciężkie dni uczniowie pracowali na sali gimnastycznej, gdzie była wystarczająco duża przestrzeń. Każdy z uczestników uczył się podstawowych zasad aktorstwa: ruchu scenicznego, gestykulacji, modulowania głosu, zasad tworzenia widowiska, budowania nastroju. Wcale nie było to łatwe. Z wymyślonych podczas burzy mózgów scen powstał napisany samodzielnie przez młodzież scenariusz spektaklu, podzielono zadania aktorskie i techniczne. Przedstawienie miało wyrazić trudne emocje, co wymagało wielu ćwiczeń. Uczniowie nadali mu tytuł Cienie. Aktorzy chcieli pokazać, jaki jest świat otaczający młodego człowieka No i na koniec zagrać przypadające role w warunkach profesjonalnej sceny, z odpowiednim nagłośnieniem i oświetleniem. To też obmyślono na warsztatach, znając możliwości sali w tarczyńskim ośrodku kultury. Ustalono, że scenografia i stroje mają być proste, jednolite, dla lepszego wyrazu. Czerń ubiorów, bose stopy i tylko główna bohaterka
w czerwieni. W oświetleniu miały dominować odcienie niebieskiego i czerwieni. Dialogów mało, dograna narracja. Resztę widz ma sobie dopowiedzieć.

Warsztaty fotograficzne prowadził Michał Magdziarek: fotograf, grafik komputerowy i fotoreporter. Zadaniem tej grupy było przedstawienie na zdjęciach problemów współczesnej młodzieży: przemocy, uzależnień, odrzucenia przez grupę. Zaczęto od poznania warsztatu fotografa: manualnych nastaw aparatu, metod retuszu, zasad tworzenia reportażu zdjęciowego, metod obróbki zdjęć. Uczestnicy spisali pomysły na sesje zdjęciowe i rozmawiali, jak w kadrze wyrazić, że ktoś jest odrzucony czy ma samobójcze myśli. To wcale nie jest łatwe, jeśli zdjęcia mają być artystyczne i naprawdę coś wyrażać, a nie tylko stanowić sztuczne pozy. Pierwsza sesja zdjęciowa miała miejsce w budynku szkoły, wszyscy pełni entuzjazmu zabrali się do pracy. Każdy stanął za aparatem, sam ustawiał parametry, określał tło. Wybrano odpowiednich modeli do każdej opracowanej scenki, którzy zostali odpowiednio ucharakteryzowani. Podczas wykonywania zdjęć prowadzący udzielał potrzebnych wskazówek, dzięki czemu uczniowie zdobywali dodatkową wiedzę. Po zakończeniu sesji we wnętrzach pracowano w terenie. Ostatnie lekcje przeznaczono
na fotoreportaże z pozostałych warsztatów, ale także na realizowanie nowych pomysłów. Potem przyszedł czas na oglądanie efektów końcowych pracy i wspólne decydowanie o obróbce zdjęć. Co wykadrować, jak przyciąć, czy wybrać kolor, czy zdjęcie czarno – białe.

Podczas spotkań uczniowie mieli możliwość przeżywania i wyrażania swojego widzenia świata poprzez obraz w nieruchomych kadrach. Powstała w ten sposób galeria zdjęć, które po wydrukowaniu stanowiły, jako uporządkowana całość, wystawę przygotowaną na finał. Zdjęcia są różnorodne tematycznie i wykonane
w różnych konwencjach oraz kolorystyce, ale wyrażają problemy, z jakimi styka się młodzież. Te trzy dni były naprawdę ciekawe i owocne i na pewno zaowocują w przyszłości w pracy szkolnej ekipy medialnej.

Warsztaty filmowe z panem Mariuszem Kozubkiem były ciekawe, pracowite
i inspirujące. Prowadzone przez profesjonalnego aktora i reżysera pokazały,
że zrealizowanie nawet najkrótszego, ciekawego obrazu, z jakimś przesłaniem, wcale nie jest łatwe. Podczas pierwszych dwóch dni został stworzony scenariusz i scenopis. To był pomysł autorski –w całości opracowany tylko przez grupę składająca się z 20 osób. Pan Mariusz podpowiadał jedynie techniczne rozwiązania. Wygrała koncepcja, że ma powstać komedia kryminalna. Uczniowie chcieli, aby poważny temat, nie został przedstawiony w sposób smutny i przygnębiający, więc wprowadzono do scenariusza pewne elementy komediowe. Wymyślono postać nowoczesnego detektywa, który
z tabletem będzie tropił mordercę - seryjnego zabójcę młodych ludzi. To były kluczowe role. Zabójca w ptasiej masce miał siać strach w szkolnej społeczności. Potem przyszedł czas na przygotowanie strojów i rekwizytów oraz przemyślenie charakteryzacji bohaterów. Tu też obowiązywała inwencja własna uczniów. I w końcu kluczowe kilka godzin: kręcenie nową kamerą, i wspomagająco telefonami, filmu, który ostatecznie otrzymał tytuł Uzależnienie pochodzący od nazwiska mordercy. Podczas zajęć przytrafiały się ekipie różne śmieszne sytuacje, bo na korytarzach w stołówce czy na szkolnym terenie aktorzy i statyści budzili zainteresowanie, szczególnie jeśli pojawiali się z kontrowersyjnymi rekwizytami i w makijażu odbiegającym od normy. Efekt – kilkuminutowy film, w którym mocno wybrzmiał problem, że podstępnym mordercą wielu młodych ludzi są uzależnienia: alkohol, nikotyna, narkotyki, chorobliwa otyłość, anoreksja czy bulimia. Po montażu obraz miał być zaprezentowany na finale i umieszczony na szkolnej strnie.

Warsztaty literacko – edytorskie pod opieką Hanny Wołkiewicz uzupełniały działania medialne, miały za zadanie udokumentowanie na piśmie tego, co się działo na scenie, przy pracy z kamerą i aparatem fotograficznym. Osoby, które podjęły się tworzenia tekstów sprawozdawczych, chciały również w formie literackiej ukazać trudne sprawy z życia młodzieży. W ten sposób oprócz sprawozdań, wspomnień i opisów zajęć powstało pięć ciekawych opowiadań dotykających istotnych dla wielu młodych przeżyć. Redaktorzy opracowali też pytania i przeprowadzili wywiady z moderatorami warsztatów tematycznych jako uczestnicy i obserwatorzy różnych sytuacji mieli za zadanie wyłapać ciekawe momenty, utrwalić je w opisie. Kilkuosobowa grupa redakcyjna miała naprawdę dużo pracy, aby uporządkować materiały, z których powstał wydany drukiem folder oraz materiały na stronę i do prasy.

1. Wyjazd integracyjny

Wycieczka w dniach 20 – 21 października 2016 roku oddzielała pracowity czas warsztatów od prób i przygotowań do finału projektu, zaplanowanych miesiąc później. Plan wyjazdowy: aktywność to podstawa, zero tradycyjnego zwiedzania. Dwudniowa wyprawa w poszukiwaniu przygód odbyła się pod opieką pań: Agnieszki Wypychowicz, Marty Gaszczyńskiej – Płuciennik, Justyny Kołacińskiej i Hanny Wołkiewicz. Miejscem pobytu i zajęć był Ośrodek Wczasowy Ryte Błota, koło Brodnicy w pięknej ziemi chełmińskiej, miejsce w sercu lasu, położone nad jeziorem, gdzie młoda i pomysłowa grupa animatorów ściśle wypełniła czas pobytu wycieczkowiczów różnorodnymi zajęciami. Świeże powietrze, dużo ruchu, dobre jedzenie i takież warunki mieszkaniowe to najkrótsza charakterystyka tego zakątka. Wyjazd integracyjny pokazywał, jak spędzać aktywnie i bezpiecznie czas wolny i stanowił okazję, by uczestnicy lepiej się poznali i zintegrowali. Dwa dni spędzone zostały bardzo intensywnie: zajęcia terenowe w lesie i na boisku, podchody, zabawy oparte na zasadach team buildingu w pomieszczeniach ośrodka, tańce integracyjne, warsztaty kulinarne i gra miejska to w największym skrócie program wypełniający czas. Po grze miejskiej w zabytkowej Brodnicy, historycznie ważnej miejscowości Pojezierza Brodnickiego, wycieczkowicze pożegnali się na Rynku z przewodnikami, zrobili sobie pamiątkowe zdjęcia przy pomniku ułana i ruszyli zmęczeni i pełni wrażeń w drogę powrotną. To była na pewno inna wycieczka i wszyscy byli bardzo zadowoleni z jej formy i atmosfery, jaka jej towarzyszyła.

1. Finał

Finał projektu odbył się 22 listopada 2016 roku w gościnnych progach tarczyńskiego domu kultury w sali widowiskowej im. Mieczysława Fogga.. Poprzedziły go ostatnie spotkania grup z moderatorami warsztatów, przygotowania do wystawy
i próby techniczne. Odbył się w dwu turach – o godz. 10.00 i 17.00 – ze względu
na dużą ilość zaproszonych gości W czasie finału pokazano: wystawę zdjęć artystycznych, film Uzależnienie oraz przedstawienie teatralne Cienie. Każdy mógł najpierw obejrzeć zdjęcia wystawione w holu na sztalugach, by potem poddać się magii ekranu i sceny. Na widowni zasiedli: zaproszeni dyrektorzy szkół gminnych
i powiatowych, urzędnicy Urzędu Gminy w Tarczynie, dyrektor i pracownicy GOK-u oraz nauczyciele. Na pierwszym pokazie pojawili się obok szanownych Gości koledzy
i koleżanki z Zespołu Szkół w Pamiątce oraz Gimnazjum im. Szarych Szeregów
w Tarczynie ze swymi opiekunami. Wystawa fotograficzna pokazała przekrój prac
nad projektem – stanowiła swoisty dokument całości działań. Kiedy zgaszono światła na sali, przyszedł czas na pokaz filmowy. Akcja obrazu to kilka zagadek kryminalnych – tajemnicze śmierci, które zmuszają do wytężonej pracy ekipę śledczą. Oskarżony o kilka bestialskich mordów złoczyńca był nieuchwytny. Gdyby nie szkolny śledczy i jego nowatorskie metody badań kryminalistycznych, zagadki by nie rozwiązano. Przestępca został ujęty, gdy kolejny raz skradał się do drzwi placówki edukacyjnej. Przesłanie wygłoszone przez szkolnego Holmesa, że ma do niej wstęp wzbroniony, było wyraźne i mocne. Gdy światła zapaliły się ponownie, aktorzy teatralni, siedzący dotąd na widowni, udali się za kulisy, by po chwili przerwy stanąć na scenie
i opowiedzieć: ruchem, głosem i gestem, jakie smutki i cienie towarzyszą młodym w życiu codziennym.

Po spektaklu pokazane zostały migawki filmowe z wyjazdu integracyjnego, które zmontowali uczniowie, pokazując grupę projektową przy szalonych zabawach
w ośrodku Ryte Błota. Ten sam scenariusz powtórzono po południu. O 17.00 ponownie pełna sala. Wśród gości: przedstawiciele władz powiatowych, panie Burmistrz i Wiceburmistrz Tarczyna Barbara Galicz oraz Grażyna Wiśniewska – Sas , Skarbnik Elwira Młoźniak, dyrektor Poradni PP w Piasecznie, dyrektor Biblioteki Miejskiej w Tarczynie Ewa Magdziarz, dyrektor GOK Alfred Kohn, a nawet iTV Piaseczno rejestrujące wydarzenie. Tym razem trema większa. Dziadkowie, rodzice, rodzeństwo, kuzyni i znajomi – a sala była znów pełna – to wyzwanie. Występ zakończyły gromkie brawa a widownia wstała. To naprawdę niezapomniane przeżycia. Podsumowała je Pani Burmistrz, oceniając efekty pracy młodzieży i ciesząc się, że program Bezpieczna i przyjazna szkoła mógł być zrealizowany w Pamiątce z pożytkiem dla wszystkich: gminy, szkoły, nauczycieli, uczniów i ich rodziców. Efekty

Czy warto było wziąć udział w programie Przyjazna i bezpieczna szkoła?

Zdecydowanie tak. Pozytywne skutki realizacji programu są widoczne. Cała grupa Pamiątkowskich gimnazjalistów wydaje się być bardziej zintegrowana, bo przez te ponad trzy miesiące częściej się widywali, rozmawiali a przede wszystkim współpracowali, realizując konkretne zadania. Nauczyli się mówić o sobie i problemach młodzieży. To oni sprecyzowali, jakie problemy rówieśnicze gnębią ich i kolegów, co boli młodego człowieka, dlaczego nie zawsze umie o tym mówić. Z ich dyskusji wyłoniły się tematy, które chcieli realizować na zajęciach teatralnych, filmowych, fotograficznych czy literackich. Nie były to zatem tematy narzucone, ale wypływające z ich przekonań, doświadczeń i przemyśleń.

Efekty wspólnej pracy są wymierne, zostały skatalogowane, utrwalone i będą wykorzystywane. Przede wszystkim trzeba powiedzieć, że wszystkie talenty naszych uczniów przyniosły naprawdę doskonały efekt: wspaniała gra aktorska, sceniczna
i filmowa, talenty literackie i dziennikarskie, umiejętność filmowania, fotografowania i obróbki zdjęć, zmysł obserwatorski, wyczucie scenograficzne, umiejętność charakteryzacji i doboru strojów, umiejętności techniczne i zaangażowanie naprawdę budzą szacunek i radość. Tylko pozostaje życzyć, by dalej się tak rozwijali.
A najcenniejsze w tym wszystkim były; obecność i doznania rodziców, dziadków i innych członków rodzin oraz gości, ich wrażenia i przemyślenia. To pokazuje, ile uwagi – my dorośli – powinniśmy poświęcać młodzieży Było to ciekawe doświadczenie
– poznanie wychowanków od innej strony niż na lekcjach. Wszyscy zaskakiwali pozytywnie dużymi kompetencjami społecznymi, aktywnością i praktycznymi umiejętnościami.

Poza walorami duchowymi i wychowawczymi dzięki projektowi szkoła zyskała: kamerę filmową do pracy na zajęciach medialnych, sztalugi wystawowe, pomoce do diagnostyki pedagogicznej oraz pokaźną biblioteczkę dotyczącą problemów uzależnień i zdrowego stylu życia.

tekst: Pani Hanna Wołkiewicz